Kiedy warto rozważyć możliwość partnerstwa publiczno - prywatnego?

Obecne przepisy regulujące gospodarkę finansową sektora finansów publicznych są rygorystyczne, ale często jeszcze bardziej rygorystyczna jest oficjalna interpretacja tych przepisów. Ostrożność urzędników odpowiedzialnych za wydatkowanie środków publicznych często przeradza się w biurokrację, a urzędnicy tracą zdolność racjonalnej oceny swojej pracy i celu w jakim ta praca jest wykonywana. Efektywne wydatkowanie środków publicznych wymaga czasami zmiany sposobu myślenia i wypracowania nowych rozwiązań. Instytucja partnerstwa publiczno-prywatnego związana jest z koniecznością zawierania długoterminowych umów o współpracy, z których wynikają długoterminowe zobowiązania finansowe i należy stwierdzić, iż są to procesy, których realizacja w obecnym systemie prawnym w Polsce jest bardzo trudna. Konsekwencją obowiązujących u nas uregulowań prawnych oraz ich interpretacji jest fakt, iż w kraju brak jest w chwili obecnej empirycznych przykładów realizacji przedsięwzięć typu partnerstwo publiczno prywatne.

W związku z faktem, że sektor publiczny posiada istotne ograniczenia w zakresie możliwości zaciągania zobowiązań finansowych rozwiązania związane z zastosowaniem instytucji partnerstwa publiczno-prywatnego są bardzo interesujące. Wysokość zobowiązań finansowych podmiotu publicznego wynikających z konieczności realizacji zadań publicznych w kolejnych latach budżetowych można bowiem tym sposobem znacznie obniżyć. Podmiot publiczny chcąc zrealizować swój cel np. budowa ośrodka sportu i rekreacji na zasadach ogólnych tj. wyłącznie ze środków publicznych, musi przed rozpoczęciem procedury zabezpieczyć w swoim budżecie sto procent środków niezbędnych na realizację całego zadania inwestycyjnego. Natomiast chcąc zrealizować zadanie określone wyżej na zasadach partnerstwa publiczno-prywatnego, zależnie od swoich założeń, w budżecie musi zabezpieczyć tylko część kwoty potrzebnej na realizację całego zadania inwestycyjnego. W przeciwnym wypadku, w sytuacji gdy podmiot publiczny nie posiada wystarczających środków na realizację ośrodka sportu i rekreacji na zasadach ogólnych, to albo nie zrealizowałby tego zadania inwestycyjnego w ogóle albo jego realizacja musiałaby być odsunięta w czasie i tym samym nie nastąpiłoby zabezpieczenie szeroko rozumianego interesu publicznego. W przypadku zaś realizacji inwestycji w oparciu o instytucję partnerstwa publiczno-prywatnego, ilość środków finansowych potrzebnych do uruchomienia inwestycji po stronie partnera publicznego jest mniejsza, dlatego też ww. ośrodek sportu i rekreacji powstałby wcześniej niż przy samodzielniej realizacji tego zadania, a co za tym idzie, szeroko rozumiany interes publiczny również zostałby zabezpieczony wcześniej,.

Kolejną okolicznością, gdy warto się zastanowić nad możliwością skorzystania z formuły partnerstwa publiczno-prywatnego jest sytuacja, gdy realizacja zadania publicznego wymaga szczególnej wiedzy i doświadczenia., Podstawową zaletą tej koncepcji jest możliwość wykorzystania wiedzy i umiejętności podmiotów prywatnych, tak aby w maksymalnym stopniu uzupełnić doświadczenie, jakim w danej dziedzinie dysponuje sektor publiczny. W związku z faktem, iż w Polsce realizuje się obecnie inwestycje, których wcześniej nikt w naszym kraju nie realizował, sektor publiczny nie posiada doświadczenia niezbędnego dla realizacji tego typu przedsięwzięć. Wykonywanie zadań publicznych we współpracy z podmiotem prywatnym przynosi także korzyści płynące z: transferu technologii, wymiany doświadczeń, zapewnienia wyższej jakości infrastruktury, ograniczenia ryzyka wstrzymania lub opóźnienia budowy obiektu z powodu braku odpowiedniej wielkości środków publicznych, a tym samym pełnego wykorzystania potencjału sektora publicznego.

Należy również zaznaczyć, iż wdrażanie projektów realizowanych w koncepcji partnerstwa publiczno-prywatnego, przynosi wymierne korzyści w zakresie rozwoju infrastruktury zarówno w krajach europejskich, jak i na całym świecie. Dodać należy także, iż budowa nowoczesnej infrastruktury przekłada się bezpośrednio na przyśpieszenie ogólnego rozwoju gospodarczego kraju.

Z drugiej strony, przedsięwzięcia typu partnerstwo publiczno-prywatne są bardzo złożone pod względem formalno prawnym oraz wymagają skomplikowanych i tym samym z reguły drogich ekspertyz ekonomicznych. Realizacja infrastruktury w koncepcji partnerstwa publiczno-prywatnego może być także związana wyższym kosztem kapitału, niż miałoby to miejsce w przypadku finansowania projektu na zasadach ogólnych tj. wyłącznie ze środków publicznych.

Nie mniej jednak, w sytuacji, gdy podmiot publiczny nie posiada wystarczających środków finansowych na realizację swoich zadań publicznych na odpowiednio wysokim poziomie albo w wymaganym terminie lub realizacja zadania wymaga szczególnej wiedzy i doświadczenia, warto rozważyć możliwość zastosowania formuły partnerstwa publiczno-prywatnego. Sektor publiczny bowiem osiąga wyżej wymienione wymierne korzyści w postaci realizacji szeroko rozumianego interesu publicznego.

Obecnie kluczową sprawą dla sprawnej realizacji projektów w formule partnerstwa publiczno-prywatnego jest określenie jasnej polityki sektora publicznego wobec tej koncepcji, w szczególności poprzez dokonanie odpowiednich zmian legislacyjnych i wsparcie dla podmiotów które wdrożą projekty pilotażowe.