Skutki wykonania umowy przed terminem

Po pierwsze zakaz zmiany umowy dotyczy wyłącznie takiej zmiany, która stanowiłaby zmianę oferty, na podstawie której dokonano wyboru wykonawcy. A contrario należy zauważyć, że możliwe jest dokonanie zmiany zawartej umowy, które nie prowadzą do zmiany postanowień zapisów oferty złożonej przez wykonawcę, z którym została zawarta umowa.

Po drugie dopuszczalna jest zmiana umowy w stosunku do treści oferty, na podstawie której dokonano wyboru wykonawcy, jeżeli są spełnione łącznie obie przesłanki wskazane w art. 144 ust. 1 ustawy PZP tj. (1) gdy zamawiający przewidział możliwość dokonania takiej zmiany w ogłoszeniu o zamówienie lub specyfikacji istotnych warunków zamówienia i (2) określił warunki takiej zmiany.

Powyższe stanowisko wyrażone również w opiniach Urzędu Zamówień Publicznych oparte jest na orzecznictwie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (ETS).

Przykładowo w wyroku z dnia 19 czerwca 2008 r. w sprawie C-454/06 Presse-text Nachrichtenagentur Europejski Trybunał Sprawiedliwości stwierdził między innymi, że zmiana zamówienia publicznego w czasie jego trwania może być uznana za istotną, jeżeli wprowadza ona warunki, które gdyby zostały ujęte w ramach pierwotnej procedury udzielenia zamówienia, umożliwiłyby dopuszczenie innych oferentów niż ci, którzy zostali pierwotnie dopuszczeni lub umożliwiłyby dopuszczenie innej oferty niż ta, która została pierwotnie dopuszczona. W konsekwencji uznać należy, za dopuszczalne zmiany nieistotne rozumiane w ten sposób, że wiedza o ich wprowadzeniu do umowy na etapie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego nie wpłynęłaby na krąg podmiotów ubiegających się o to zamówienie czy też na wynik postępowania.

Zgodnie z opinią Urzędu Zamówień Publicznych wyrażoną przy uwzględnieniu orzecznictwa ETS zmiana umowy wywołana przyczynami zewnętrznymi, które w sposób obiektywny uzasadniają potrzebę tej zmiany, niepowodującą zachwiania równowagi ekonomicznej pomiędzy wykonawcą a zamawiającym, która nie prowadzi również do zachwiania pozycji konkurencyjnej wykonawcy w stosunku do innych wykonawców biorących udział w postępowaniu, jak też nie prowadzi do zmiany kręgu wykonawców zdolnych do wykonania zamówienia lub zainteresowanych udziałem w postępowaniu, może być uznana za zmianę nieistotną. W konsekwencji ocena istotności zmiany umowy winna być dokonywana w odniesieniu do realiów danego przypadku, tj. zakresu w jakim następuje zmiana warunków wykonania umowy, okoliczności stanowiących przyczynę zmiany umowy, wpływu zmiany umowy na pozycję wykonawcy w stosunku do pozycji zamawiającego, porównania sytuacji wykonawcy po zmianie warunków wykonania umowy w stosunku do sytuacji innych wykonawców biorących udział w postępowaniu, potencjalny wpływ zmiany warunków wykonania zamówienia na zwiększenie zainteresowania zamówieniem u innych wykonawców. Przy czym dokonując oceny istotności zmiany umowy należy w każdym przypadku uwzględniać konieczność zachowania podstawowych zasad procedur udzielania zamówień publicznych, tj. zasady uczciwej konkurencji, zasady równego traktowania wykonawców, a także zasady przejrzystości. Zobacz: Nowa Ustawa Prawo Zamówień Publicznych

W konsekwencji w sytuacji gdy zawarta z wykonawcą umowa nie przewiduje możliwości zwiększenia należnego wykonawcy wynagrodzenia lub możliwości zwiększenia przedmiotu umowy nie jest możliwe sporządzenie w tym zakresie stosownej zmiany treści umowy. Zmiana taka bezsprzecznie stanowiłaby bowiem zmianę istotną w rozumieniu przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych.

Zamawiający w sytuacji gdy umowa ulega wykonaniu przed upływem terminu przewidzianego w jej treści powinien odpowiednio wcześniej dokonać wyboru wykonawcy, który będzie świadczył usługi odbioru i zagospodarowania odpadów komunalnych po wykonaniu dotychczas obowiązującej umowy. Procedura wyboru wykonawcy powinna zostać dokonana z poszanowaniem zasad określonych w ustawie Prawo zamówień publicznych z odpowiednim uwzględnieniem wartości szacunkowej udzielanego zamówienia.

Do czasu wyboru nowego wykonawcy (jeżeli doszło np. do nieprzewidzianego uprzednio szybszego od planowanego wykonania przedmiotu obowiązującej umowy) Zamawiający może skorzystać z możliwości udzielenia zamówienia uzupełniającego (jeśli zostało przewidziane w uprzednio przeprowadzonym przetargu) lub z dyspozycji zawartej w art. 6a ustawy PZP o ile przesłanki określone we wskazanym przepisie zostały w danej sytuacji spełnione.

Umowa zawarta na podstawie powyższych zasad powinna obowiązywać do czasu zawarcia umowy z wykonawcą wybranym w wyniku rozstrzygnięcia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego przeprowadzonego w trybach podstawowych jakie określa ustawa PZP.