Odstąpienie od trybów konkurencyjnych ze względu na prawa wyłączne

Ochrona praw wyłącznych nie może wynikać z zawartej umowy, w której zamieszczone były postanowienia o ochronie tych praw.

Zamawiający może udzielić zamówienia w trybie z wolnej ręki, jeśli dostawy, usługi lub roboty budowlane mogą być świadczone tylko przez jednego wykonawcę z przyczyn związanych z ochroną praw wyłącznych, wynikających z odrębnych przepisów[1].

Wobec powyższego dla zastosowania trybu zamówienia z wolnej ręki nie wystarczy wykazać, że dostawa, usługa lub robota budowlana jest chroniona prawami wyłącznymi. Konieczne jest również wykazanie, że przedmiot zamówienia może być wykonany wyłącznie przez jednego wykonawcę. Przyczyny związane z ochroną praw wyłącznych wynikających z odrębnych przepisów, uzasadniające udzielenie zamówienia bez przeprowadzenia procedury konkurencyjnej, muszą mieć charakter zasadniczy, tak by można było wykazać, że podjęcie prac przez innego wykonawcę jest ze względu na ochronę praw wyłącznych rzeczywiście niemożliwe, a nie tylko utrudnione, i że ta niemożliwość ma charakter nieprzezwyciężalny[2].

Ogłoszenia z kategorii Przetargi

Zobacz wszystkie ogłoszenia Przetargi (18501)

Ochrona praw wyłącznych nie może wynikać z zawartej umowy, w której zamieszczone były postanowienia o ochronie tych praw.

Źródeł tej ochrony należy poszukiwać w ustawie, a nie w stosunku zobowiązaniowym (umowie zawartej uprzednio przez zamawiającego, który po jej zrealizowanie zamierza kontynuować współpracę w wyniku udzielenia zamówienia w trybie z wolnej ręki).

Prawami wyłącznymi w rozumieniu art. 67 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy Prawo zamówień publicznych są m.in. prawa własności rzeczy, a także prawa własności intelektualnej (prawa autorskie, patenty, wzory użytkowe, znaki towarowe). Zakres prawa wyłącznego musi obejmować wyłączne uprawnienie (z wyłączeniem innych osób) do korzystania z rzeczy lub innego dobra. W przypadku przesłanki "związanej z ochroną praw wyłącznych, wynikających z odrębnych przepisów" zamawiający musi wykazać, że nie istnieją dostawy, usługi lub roboty budowlane mogące zastąpić dostawy, usługi lub roboty budowlane objęte prawem wyłącznym, spełniające określone potrzeby zamawiającego.

Zamawiający musi zatem udowodnić, że tylko wykonawca zaproszony do negocjacji w trybie zamówienia z wolnej ręki jest w stanie świadczyć dostawy, usługi lub roboty budowlane stanowiące przedmiot zamówienia publicznego udzielanego w związku z ochroną praw wyłącznych przynależnych wykonawcy zamówienia.

Autor: Marek Okniński

[1] patrz: art. 67 ust. 1 pkt. 1 lit. b) ustawy Prawo zamówień publicznych

[2] patrz: uchwała KIO z dnia 31 grudnia 2010 r., KIO/KD 105/10

Interpretacja rozszerzająca interesu do wniesienia odwołania

odwołanie

Marek Okniński

Wykonawca, który zamierza skorzystać ze środków ochrony prawnej, musi wykazać, że chce lub chciał uzyskać dane zamówienie publiczne, a zamawiający swoim działaniem lub zaniechaniem niezgodnym z przepisami ustawy Prawo zamówień publicznych, albo pozbawił go możliwości uzyskania tego zamówienia, albo w sposób istotny je utrudnił, w wyniku czego wykonawca poniósł lub może ponieść szkodę[2].
Przeciwdziałanie koronawirusowi wyłącza procedury zamówień publicznych

Zamówienia publiczne

Marek Okniński

Ustawa z dnia 02 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych przewiduje między innymi odstępstwo od obowiązku stosowania przepisów Prawa zamówień publicznych.
Odstąpienie od umowy nie uzasadnia zastosowania wolnej ręki

odstąpienie od umowy

Marek Okniński

Opierając się na orzecznictwie Krajowej Izby Odwoławczej[2] odstąpienie od umowy przez Zamawiającego z winy wykonawcy zamówienia publicznego nie stanowi samoistnej przesłanki uzasadniającej skorzystanie z art. 67 ust. 1 pkt. 3 ustawy PZP w celu udzielenia zamówienia kolejnemu wykonawcy, który dokończy realizację przedmiotu umowy od której odstąpiono.