Jakich świadczeń nie może zająć komornik?

* Wykonywanie innych tytułów wykonawczych oraz tytułów egzekucyjnych, które podlegają wykonaniu w drodze egzekucji sądowej bez zaopatrywania ich w klauzulę wykonalności.

* Wykonywanie postanowień o zabezpieczeniu spadku lub sporządzanie spisu inwentarza.

Jeśli nie udało ci się porozumieć ze swoim dłużnikiem i odzyskać należności w sposób polubowny (np. na drodze mediacji), możesz wystąpić do sądu o zasądzenie należności na twoją rzecz. W ten sposób uzyskasz tytuł egzekucyjny (np. wspomniane wcześniej wyrok lub nakaz zapłaty), który – po uprawomocnieniu – sąd opatrzy klauzulą wykonalności. Z takim tytułem wykonawczym możesz zwrócić się do komornika o wszczęcie egzekucji, czyli o przymusowe ściągnięcie długu.

Kwota wolna od zajęcia komorniczego

Komornik w pierwszej kolejności zazwyczaj zajmuje konto dłużnika i jego wynagrodzenie. Są jednak świadczenia i części majątku dłużników, które nie podlegają egzekucji komorniczej. Według obowiązujących przepisów komornik, który chce wyegzekwować zadłużenie, musi zostawić na koncie dłużnika równowartość pensji minimalnej obowiązującej w danym roku. Jeśli więc dłużnik zarabia najniższą krajową, czyli 3600 zł (stan na drugą połowę 2023 r.), nie musi się obawiać się, że komornik zajmie chociaż złotówkę z jego wynagrodzenia.

Jeśli dłużnik zarabia więcej, komornik zabierze mu z wynagrodzenia wszystko ponad pensję minimalną – nie może to być jednak więcej niż 50 proc. pensji netto. Jeśli więc dłużnik zarabia 20 tys. złotych na rękę, po egzekucji komorniczej zostanie mu z wynagrodzenia 10 tys. zł. W przypadku osób zatrudnionych na pół lub ćwierć etatu kwota wolna od zajęcia komorniczego wynosi odpowiednio: 50 i 25 proc. płacy minimalnej.

Prawo jest znacznie mniej łaskawe dla dłużników zwlekających z zapłatą alimentów. W takich przypadkach komornicy mogą zająć 60 proc. wynagrodzenia, niezależnie od jego wysokości (nie istnieje bowiem kwota wolna od potrąceń). Więc nawet dłużnicy alimentacyjni zarabiający pensję minimalną muszą się liczyć z tym, że komornik potrąci im większą część wynagrodzenia.

Dłużnicy zatrudnieni na umowę zlecenie i umowę o pracę są traktowani tak jak dłużnicy z umowami o pracę. Inaczej sytuacja wygląda, gdy umowa zlecenie i umowa o dzieło są już dodatkowymi źródłami dochody osoby zadłużonej – wówczas komornik może zająć całość takiego świadczenia.

Seniorzy także mogą być spokojni – komornik nie ma prawa zająć im całej emerytury czy renty. W przypadku egzekucji zadłużenia niealimentacyjnego (wynikającego m.in. z niespłacanych pożyczek nieopłaconych faktur i grzywien czy zaległych rachunków) komornik może potrącić maksymalnie 25 proc. emerytury. Po ostatniej waloryzacji emerytur, do której doszło w marcu 2023, kwotą wolną od zajęcia komorniczego będzie więc 1191,33 zł (czyli 75 proc. minimalnej emerytury, która wynosi dziś 1588,44 zł brutto).

Wyjątki od zasady wolnej od zajęcia emerytury

Surowsze są przepisy dotyczące zadłużeń alimentacyjnych. W tym przypadku komornik może zabrać nawet 60 proc. emerytury. Po marcowej waloryzacji emerytur kwota wolna od zajęcia wynosi więc 635,38 zł.

Egzekucji komorniczej mogą być poddane także niektóre dodatki do emerytur. Komornik może potrącać środki z:

* dodatku kombatanckiego;

* dodatku kompensacyjnego;

* dodatku za tajne nauczanie;

* ryczałtu energetycznego;

* świadczenia pieniężnego dla byłych żołnierzy przymusowo zatrudnianych;

* świadczenia pieniężnego dla osób deportowanych.

Wolne od egzekucji komorniczej są natomiast: dodatek pielęgnacyjny, dodatek dla sierot zupełnych oraz dodatek dla weterana poszkodowanego. Komornik nie może też zająć 13. i 14. emerytury.

Pozostałymi świadczeniami, których komornik nie ma prawa zająć, są świadczenia socjalne. Mowa m.in. o:

* świadczeniach z programu 500+;

* świadczeniach alimentacyjnych;

* dodatkach rodzinnych, pielęgnacyjnych, porodowych, dla sierot zupełnych;

* zasiłkach dla opiekunów;

* świadczeniach z pomocy społecznej;

* świadczeniach integracyjnych;

* świadczeniach wychowawczych;

* świadczeniach "Dobry start";

* jednorazowym świadczeniu "Za życiem".

Skarga na komornika

Jeśli mimo wszystko komornik zajmie świadczenie wolne od egzekucji, możemy złożyć na niego skargę. Należy to zrobić do tygodnia od wykonania czynności komorniczej, z którą się nie zgadzamy.