Oczywisty błąd w ofercie Pzp - jak do tego podejść?

Odpowiedź

Świadome zamieszczenie czegoś w ofercie wyklucza uznanie rezultatu za omyłkę. Ponadto błędem w obliczeniu ceny będzie nieprawidłowe określenie przez wykonawcę stawki VAT. Jednakże z braku szczegółowych informacji (np. dotyczących sposobu obliczenia ceny, obowiązującej stawki podatku VAT, czy też ewentualnego zwolnienia z obowiązku podatkowego wykonawcy) trudno w jednoznaczny sposób ocenić zachowanie zamawiającego.

Wyjaśnienie     

Ustawa Pzp nakłada na zamawiającego obowiązek poprawienia w ofercie:

* oczywistych omyłek pisarskich,

* oczywistych omyłek rachunkowych, z uwzględnieniem konsekwencji rachunkowych dokonanych poprawek,

* innych omyłek polegających na niezgodności oferty z dokumentami zamówienia, niepowodujących istotnych zmian w treści oferty

- niezwłocznie zawiadamiając o tym wykonawcę, którego oferta została poprawiona (art. 223 ust. 2 ustawy Pzp).

Wymagania zamawiającego

W opisanym w treści pytania stanie faktycznym zamawiający wymagał, aby wykonawcy podali w treści oferty cenę brutto. Jeden z wykonawców w złożonej ofercie świadomie podał cenę netto, zamiast wymaganej ceny brutto. Nie stanowi to oczywistej omyłki pisarskiej, jak również oczywistej omyłki rachunkowej. Rozważenia wymaga kwestia, czy takie działanie wykonawcy stanowi inną omyłkę polegającą na niezgodności oferty z dokumentami zamówienia, niepowodującą istotnych zmian w treści oferty. Zgodnie z komentarzem do ustawy Pzp wydanym przez Urząd Zamówień Publicznych „poprawienie nieprawidłowości z art. 223 ust. 2 pkt 3 Pzp występującej w ofercie uzależnione jest od spełnienia dwóch przesłanek:

* po pierwsze, zauważona niezgodność musi mieć charakter omyłki, a nie celowego działania wykonawcy polegającego na świadomym złożeniu oświadczenia woli o określonej treści. Obowiązek zamawiającego poprawienia omyłek nieoczywistych wprowadzony w celu uniknięcia licznych niegdyś przypadków odrzucania ofert z powodu błahych pomyłek dopuszcza poprawienie niedopatrzeń, błędów niezamierzonych, opuszczeń, drobnych różnic itp., lecz wszystkie te zmiany muszą mieścić się w pojęciu „omyłki". Zatem z założenia umyślne zastosowanie rozwiązania całkowicie odmiennego od wymagań zamawiającego nie może być traktowane jako omyłka w tym sensie, który nadaje jej przepis art. 223 ust 2 pkt 3 (por. wyrok Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 29 stycznia 2010 r., sygn. akt XII GA 429/09),

* po drugie, poprawienie niezgodności nie spowoduje istotnych zmian w treści oferty" (Prawo Zamówień Publicznych, Komentarz, pod redakcją Huberta Nowaka i Mateusza Winiarza, Urząd Zamówień Publicznych, Warszawa 2021).

Wyrok KIO

Omyłka może polegać zarówno na niewłaściwym ujęciu w ofercie określonej informacji lub zobowiązania, jak i ich pominięciu (wyrok KIO przy UZP z 16.06.2011 r., KIO 1147/11). Niezbędne jest jednak wykazanie, że jest to skutek niezamierzony. Opierając się na słownikowym znaczeniu słowa „omyłka", należy uznać, że nie można poprawić na podstawie komentowanego przepisu żadnych rozbieżności pomiędzy ofertą a dokumentami zamówienia, jeśli są one skutkiem celowego działania wykonawcy, również wtedy, gdy działanie celowe opierało się na złym rozumieniu SWZ i doprowadziło do niezgodności oferty ze specyfikacją.

Świadome zamieszczenie czegoś w ofercie wyklucza bowiem uznanie rezultatu za omyłkę. Od powyższego (tj. od działania świadomego) prowadzącego do złożenia oferty odmiennej od wymaganej w specyfikacji należy jednak odróżnić działanie niestaranne. Jeśli wskutek takich działań wykonawca popełni omyłkę, która jednak może zostać poprawiona ze względu na swą nieistotność, to stopień zawinienia (przyczynienia się) wykonawcy do powstania takiej omyłki nie jest przedmiotem badania zamawiającego, a przepis nie uzależnia poprawienia omyłki od tego, czy wykonawca jest, czy nie jest winny jej powstania (W. Dzierżanowski [w:] Ł. Jaźwiński, J. Jerzykowski, M. Kittel, M. Stachowiak, W. Dzierżanowski, Prawo zamówień publicznych. Komentarz, Warszawa 2021). Również zgodnie z orzecznictwem Krajowej Izby Odwoławczej pierwszym warunkiem umożliwiającym dokonanie poprawy jest zatem stwierdzenie, że niezgodność oferty z wymaganiami zamawiającego nastąpiła w sposób niezamierzony przez wykonawcę (np. wyrok KIO z dnia 20 lipca 2021 r., sygn. akt KIO 1559/21). Z opiniowanego stanu faktycznego wynika, że wykonawca świadomie podał cenę netto zamiast ceny brutto. Mając więc powyższe rozważania na uwadze należałoby uznać, że nie ma tutaj podstawy do poprawienia oferty wykonawcy, gdyż nie możemy tutaj mówić o omyłce a o zamierzonym działaniu wykonawcy i oferta taka powinna zostać odrzucona. Błędem w obliczeniu ceny będzie bowiem nieprawidłowe określenie przez wykonawcę stawki VAT. Stawka podatku VAT jest bowiem elementem cenotwórczym. Do błędu w obliczeniu ceny dotyczącym stawki podatku VAT dojdzie w sytuacji, gdy wykonawca przyjmie w ofercie stawkę nieprawidłową w okolicznościach, gdy zamawiający nie określi w dokumentach zamówienia prawidłowej stawki podatku VAT (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 października 2011 r., sygn. akt III CZP 52/11). Do popełnienia błędu w obliczeniu ceny lub kosztu dochodzi w wyniku błędnego rozpoznania stanu prawnego lub faktycznego przez wykonawcę, wynikającego z przepisów prawa lub wymagań określonych w SIWZ, i przyjęcia nieprawidłowych podstaw dokonywanej kalkulacji, nie znajdujących uzasadnienia prawnego lub w wymaganiach zamawiającego (wyrok. KIO z dnia 29 stycznia 2020 r., sygn. akt KIO 97/20). Jednakże zamawiający przyjął ofertę i wystąpił do wykonawcy o wyjaśnienie rażąco niskiej ceny. Niestety z braku szczegółowych informacji (np. dotyczących sposobu obliczenia ceny, obowiązującej stawki podatku VAT, czy też ewentualnego zwolnienia z obowiązku podatkowego wykonawcy) trudno w jednoznaczny sposób ocenić zachowanie zamawiającego.

Podstawa prawna

Art. 223 ust. 2 ustawy z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych (j.t. Dz. U. z 2022 r. poz. 1710 ze zm.).