Partnerzy serwisu:
Kontakt

Wybór prawnika bez przetargu: kiedy można pominąć ustawę Pzp?

Zamówienia publiczne
Marek Okniński
(Fot. Shutterstock)
Ustawa Prawo zamówień publicznych dopuszcza możliwość wyłączenia obowiązku stosowania przepisów w niej zawartych w zakresie wyboru wykonawcy usług prawnych, których przedmiot może z wysokim prawdopodobieństwem stać się przedmiotem sporu przed sądem powszechnym (art. 11 ust. 1 pkt 2 lit. b ustawy Pzp).

Podstawy formalnoprawne

Wskazany powyżej przepis stanowi wdrożenie do polskiego porządku prawnego art. 10 lit. d dyrektywy 2014/24/UE.  

Zgodnie z uzasadnieniem zawartym w motywie 25 dyrektywy 2014/24/UE „Niektóre usługi prawne są świadczone przez usługodawców wyznaczonych przez sąd lub trybunał danego państwa członkowskiego, obejmują reprezentowanie klientów w postępowaniu sądowym przez prawników, muszą być świadczone przez notariuszy lub są związane z wykonywaniem czynności urzędowych. Takie usługi prawne są zazwyczaj świadczone przez podmioty lub osoby fizyczne wyznaczone lub wybrane w sposób, który nie może być regulowany przepisami dotyczącymi zamówień; tak może być np. w przypadku wyznaczania prokuratorów w niektórych państwach członkowskich. Usługi takie powinny zatem być wyłączone z zakresu stosowania niniejszej dyrektywy".   

Ogłoszenia z kategorii Przetargi

Zobacz wszystkie ogłoszenia Przetargi (18791)

Spory sądowe a wybór prawnika: interpretacja przepisów

W tym miejscu warto przywołać stanowisko doktryny, zgodnie z którym: „[…] zakres wyłączenia należy interpretować z uwzględnieniem przepisów art. 10 lit. d dyrektywy 2014/24/UE oraz art. 21 lit. c dyrektywy 2014/25/UE. […] Dodatkowo usługi doradztwa prawnego adwokatów, radców lub prawników zagranicznych będą podlegały wyłączeniu, o ile związane są bezpośrednio z przygotowaniem postępowania przed wskazanymi organami orzekającymi lub gdy zachodzi wysokie prawdopodobieństwo, że do sporu dojdzie. Zamawiający może odstąpić od stosowania przepisów ustawy w przypadku, gdy wystąpi spór pomiędzy zamawiającym a stroną trzecią lub co najmniej zagrożenie powstania takiego sporu, do którego rozstrzygnięcia właściwy jest sąd (powszechny, administracyjny czy wojskowy), trybunał, inny organ orzekający (np. samorządowe kolegium odwoławcze, Krajowa Izba Odwoławcza) lub sąd polubowny, arbitraż. Zamówienie może więc obejmować czynności nie tylko samej reprezentacji przed właściwym organem, lecz także przygotowania sprawy, wsparcia w toku procesu, oceny zasadności kontynuowania sporu, oceny zasadności zawarcia ugody itd. Tego typu usługi charakteryzuje potrzeba zachowania szczególnego zaufania i poufności pomiędzy usługodawcą a zamawiającym, co powoduje obiektywną niemożliwość opisania odpowiednio warunków zamówienia. Prowadzenie postępowania o udzielenie zamówienia w takim wypadku mogłoby zagrażać prawu do obrony".1  

Relacja "intuitu personae" i poufność: kluczowe argumenty za wyłączeniem

Powyższe stanowisko przedstawicieli doktryny znajduje potwierdzenie m.in. w wyroku Trybunału Sprawiedliwości z dnia 6.06.2019 r., w sprawie C-264/18, EU:C:2019:472, zgodnie z którym usługi prawnicze zastępstwa procesowego mogą być świadczone przez prawnika jedynie w ramach relacji intuitu personae między prawnikiem a jego klientem, charakteryzującej się najściślejszą poufnością. „Tymczasem, po pierwsze, taka relacja intuitu personae pomiędzy prawnikiem a jego klientem, cechująca się swobodą wyboru obrońcy i więzią zaufania łączącą klienta z reprezentującym go prawnikiem, utrudnia obiektywny opis oczekiwanej jakości świadczonych usług. Po drugie, poufność relacji między prawnikiem a jego klientem, której celem jest – zarówno zachowanie pełnego prawa do obrony przysługującego podmiotom prawa, jak i zapewnienie każdemu podmiotowi prawa możliwości swobodnego zwrócenia się o pomoc do swojego adwokata może być zagrożona przez ciążący na instytucji zamawiającej obowiązek dokładnego określenia warunków udzielenia takiego zamówienia, jak również wymóg publicznego ogłoszenia, któremu podlegają takie warunki".2

Reasumując: 

Usługi prawne, których zakres przywołano w art. 11 ust. 1 pkt 2 lit. b ustawy Pzp, podlegają wyłączeniu spod obowiązku stosowania przepisów tej ustawy bez względu na ich wartość, a ustalenie wartości usług prawnych, które miałyby być przedmiotem umowy zawartej z wykorzystaniem omawianej podstawy prawnej, powinny odbyć się odrębnie od pozostałych usług prawnych, skoro sam ustawodawca wyłączył spod obowiązku stosowania ustawy Pzp usługi prawne określone w art. 11 ust.1 pkt 2 lit. b tej ustawy.  

Tym samym, zamawiający może dokonać wyboru kancelarii świadczącej takie usługi bez korzystania z przepisów ustawy Pzp oraz wewnętrznych regulaminów udzielania zamówień publicznych. Wytycznymi kierunkowymi powinny być jedynie efektywność i gospodarność wydatkowania środków. 

1 M. Stachowiak [w:] W. Dzierżanowski, Ł. Jaźwiński, J. Jerzykowski, M. Kittel, M. Stachowiak, Prawo zamówień publicznych. Komentarz, Warszawa 2021, art. 11

2 Wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 6.06.2019 r., w sprawie C-264/18, EU:C:2019:472