Partnerzy serwisu:
Ustawa Prawo zamówień publicznych umożliwia zamawiającym, aby określali warunki udziału w przetargu, które wymagają od wykonawcy zainteresowanego uzyskaniem zamówienia publicznego posiadania polisy ubezpieczenia OC w zakresie prowadzonej działalności*.

OC w przetargach publicznych: wszystko, co musisz wiedzieć

Ustawodawca umożliwił zamawiającym żądanie polisy ubezpieczeniowej od wykonawców zamówień w celu zapewnienia realizacji zamówień publicznych przez wykonawców gwarantujących ich należyte wykonanie, jak również poprzez eliminację takich, którzy nie posiadają zdolności ekonomicznej i odpowiednich zasobów finansowych do wykonania zamówienia i ponoszenia za nie odpowiedzialności. Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej z tytułu prowadzonej działalności zabezpiecza wykonawcę przed negatywnymi konsekwencjami ewentualnych roszczeń poszkodowanych powstałych w związku z prowadzoną przez niego działalnością związaną z przedmiotem zamówienia. Pozyskanie ubezpieczenia w tym zakresie ma na celu przeniesienie na zakład ubezpieczeń ciężaru zobowiązań wpływających negatywnie na działalność ubezpieczonego wykonawcy lub którym on sam nie mógłby sprostać. 

Kiedy zamawiający może żądać dowodu opłacenia składki?

Zgodnie z obowiązującym stanem prawnym wynikającym z § 8 ust. 1 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 23 grudnia 2020 r. w sprawie podmiotowych środków dowodowych oraz innych dokumentów lub oświadczeń, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy (Dz. U. z 2020 r., poz. 2415 ze zm.), w celu potwierdzenia spełniania przez wykonawcę warunków udziału w postępowaniu lub kryteriów selekcji dotyczących sytuacji ekonomicznej lub finansowej zamawiający może żądać dokumentów potwierdzających, że wykonawca jest ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w zakresie prowadzonej działalności związanej z przedmiotem zamówienia ze wskazaniem sumy gwarancyjnej tego ubezpieczenia. 

Z powyższego nie wynika wprost, czy zamawiający może żądać dokumentu potwierdzającego opłacenie polisy ubezpieczeniowej przez wykonawcę ubiegającego się o uzyskanie zamówienia publicznego. Celem ustalenia prawa żądania przez zamawiającego dowodu opłacenia składki ubezpieczeniowej należy odwołać się do przepisów Kodeksu cywilnego. 

Jakie są konsekwencje braku ubezpieczenia OC dla wykonawcy?

Zgodnie z art. 814 § 1 k.c., jeżeli nie umówiono się inaczej, odpowiedzialność ubezpieczyciela rozpoczyna się od dnia następującego po zawarciu umowy, nie wcześniej jednak niż od dnia następnego po zapłaceniu składki lub jej pierwszej raty. Z kolei z dyspozycji art. 814 § 2 k.c. wynika, że jeżeli ubezpieczyciel ponosi odpowiedzialność jeszcze przed zapłaceniem składki lub jej pierwszej raty, a składka lub jej pierwsza rata nie została zapłacona w terminie, ubezpieczyciel może wypowiedzieć umowę ze skutkiem natychmiastowym i żądać zapłaty składki za okres, przez który ponosił odpowiedzialność. W braku wypowiedzenia umowy wygasa ona z końcem okresu, za który przypadała niezapłacona składka. 

W konsekwencji ustawodawca pozostawił woli stron umowy ubezpieczenia określenie terminu rozpoczęcia odpowiedzialności ubezpieczyciela. Dopiero w braku stosownego postanowienia umownego określającego tę datę należy przyjąć, że rozpoczyna się ona od dnia następującego po zawarciu umowy, nie wcześniej jednak niż dnia następnego po zapłaceniu składki lub jej pierwszej raty (art. 814 § 2 k.c.). 

Wracając na grunt praktyki udzielania zamówień publicznych, możliwe jest posiadanie przez wykonawcę ochrony ubezpieczeniowej jeszcze przed opłaceniem składki ubezpieczeniowej, a w konsekwencji spełnienie warunku udziału w przetargu.  

Reasumując: jeżeli zamawiający wymaga od wykonawcy ubiegającego się o uzyskanie zamówienia publicznego przedstawienia dowodu opłacenia składki ubezpieczeniowej, która nie została jeszcze opłacona, dla ważności złożonej w przetargu oferty z treści polisy ubezpieczeniowej musi jednoznacznie wynikać, że odpowiedzialność ubezpieczyciela powstała jeszcze przed opłaceniem składki ubezpieczeniowej.  

Zgodnie z Kodeksem cywilnym nie ma bowiem przeszkód, aby ubezpieczyciel przyjął na siebie odpowiedzialność jeszcze przed zapłatą przez ubezpieczonego kwoty należnej składki ubezpieczeniowej lub jej wymaganej części. 

*patrz: art. 115 ust. 1 pkt 3 ustawy Prawo zamówień publicznych