Wcielenia doradców restrukturyzacyjnych

Posiadanie licencji doradcy restrukturyzacyjnego uprawnia osobę, która ja posiada lub spółkę prawa handlowego, w której zarządzie zasiadają takie osoby do pełnienia rozmaitych funkcji w postępowaniach sądowych i pozasądowych. Najbardziej znanym wcieleniem doradcy restrukturyzacyjnego jest funkcja syndyka w postepowaniach upadłościowych. Dla porządku należy wyjaśnić, że tytułem zawodowym jest „doradca restrukturyzacyjny", zaś syndykiem jest się jedynie po wyznaczeniu do tej funkcji w konkretnym postępowaniu. Zatem doradca restrukturyzacyjny, który nie prowadzi żadnych postępowań upadłościowych nie jest syndykiem. W dużym uproszczeniu możemy powiedzieć, że syndykiem jest podmiot wyznaczony przez Sąd upadłościowy w postanowieniu o ogłoszeniu upadłości niewypłacalnego dłużnika. Syndyk działa w imieniu własnym, ale na rachunek upadłego, co oznacza, że zaciągając jakiekolwiek zobowiązania na rzecz masy upadłości nie odpowiada za te zobowiązania własnym majątkiem a jedynym źródłem ich pokrycia jest masa upadłości lub upadły podmiot. Nie dotyczy to wyrządzonej przez syndyka szkody, gdyż tu zasady odpowiedzialności syndyka są zmodyfikowane. Każdy syndyk na gruncie obowiązujących przepisów powinien posiadać polisę ubezpieczeniową od odpowiedzialności cywilnej, dostosowaną do wartości majątku zarządzanych przez niego mas upadłości. Złożenie dowodu posiadania tej polisy jest jedną z pierwszych czynności, jaką wykonuje syndyka w danym postępowaniu, składając przy tym oświadczenie, że nie jest podmiotem ustawowo powiązanym z upadłym. Granice takich powiązań wyznacza ustawa Prawo upadłościowe, zaś celem takiej regulacji jest jak największa transparentność postępowań. Zadania syndyka w postepowaniach upadłościowych są różnorodne, jednak cele działalności syndyka można określić dwojako. W postępowaniach upadłościowych dotyczących przedsiębiorców celem działalności syndyka jest zaspokojenie wierzycieli w jak najwyższym stopniu, jeśli racjonalne względy na to pozwolą także zachowanie upadłego przedsiębiorstwa. W postępowaniach upadłościowych dotyczących osób fizycznym nieprowadzących działalności gospodarczej (konsumentów), główny cel działalności syndyka jest nieco inny i jest nim oddłużenie niewypłacalnego konsumenta przy zachowaniu praw wierzycieli do ich zaspokojenia. Pierwszoplanowym celem jest tutaj jednak umorzenie zobowiązań konsumenta. Syndyk działa na podstawie postanowienia o ogłoszeniu upadłości, które jest natychmiast wykonalne i do swojej mocy prawnej nie wymaga uprawomocnienia się. Wynagrodzenie syndyka jest ustalane przez Sąd a w toku postępowania dotyczącego przedsiębiorców, ma on prawo do pobierania zaliczek na wynagrodzenie. Bezpośrednim przełożonym syndyka, nadzorującym jego pracę jest w postępowaniach przedsiębiorców i konsumentów ze znacznym majątkiem i stopniem skomplikowania sprawy Sędzia – komisarz. W prostych postępowaniach konsumenckich zniesiono ten organ nadzorczy i nie jest już ustanawiany Sędzia- komisarz. Nie znaczy to, że działalność syndyka jest pozbawiona kontroli. Ustawa o licencji syndyka przewiduje możliwość dowolnej kontroli doradcy restrukturyzacyjnego przez Służbę Ministra Sprawiedliwości, dlatego też udział syndyka w postępowaniach, nawet bez nadzoru komisarskiego, powinien dawać rękojmie rzetelnego ich przeprowadzenia. Działalność syndyka w konkretnym postępowaniu kończy się po jego prawomocnym umorzeniu lub zakończeniu zaś w postepowaniach dotyczących konsumentów, po uprawomocnieniu się postanowienia o ustaleniu planu spłat lub umorzeniu zobowiązań. W toku postepowania upadłościowego może się tak zdarzyć, że syndyk zostanie odwołany lub zmieniony.  W pierwszej sytuacji do czasu uprawomocnienia się postanowienia o odwołaniu syndyka, jego działania przejmuje zarządca sądowy