Eksmisje i licytacje lokali lub nieruchomości gruntowych w toku egzekucji

Zgodnie z dotychczas obowiązującym art. 952 (1) § 5 Kodeksu postępowania cywilnego, licytacji lokalu mieszkalnego lub nieruchomości gruntowej zabudowanej budynkiem mieszkalnym, które służą zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych dłużnika, nie przeprowadza się w czasie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii oraz 90 dni po jego zakończeniu. Obecnie sytuacja ta uległa zmianie. Na mocy art. 2 ustawy z dnia 8 kwietnia 2022 r. o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 830) - art. 952 (1) § 5 Kodeksu postępowania cywilnego został uchylony. Oznacza to, że obowiązujące przepisy prawa umożliwiają sprzedaż licytacyjną wyżej wskazanej kategorii lokali i nieruchomości. Wskazany przepis został uchylony w całości. Ustawa wprowadzająca taką możliwość obowiązuje od 15 kwietnia 2022 r.

Taka sama sytuacja ma miejsce w odniesieniu do opróżniania lokali i nieruchomości mieszkalnych, czyli tzw. „eksmisji". W tym przypadku wierzyciele jeszcze bardziej byli pokrzywdzeni. Pozbawiono ich możliwości przymusowego wykonania wyroku – tytułu wykonawczego, który uprawniał ich do opróżnienia lokalu mieszkalnego z osób i rzeczy. Mimo posiadania prawomocnego wyroku sądu nie mogli wejść w posiadanie lokalu mieszkalnego. Niejednokrotnie sprawy sądowe w wyniku których wierzyciele uzyskali korzystne rozstrzygnięcie co do prawa wykonania eksmisji trwały wiele miesięcy, a nawet lat. Tym bardzie zakaz wykonywania eksmisji był bardzo odczuwalny i dolegliwy. W skrajnych przypadkach zdarzało się, że wierzyciele musieli ponosić koszty utrzymania lokali bez możliwości z nich korzystania.

Na mocy art. 20 w/w ustawy z dnia 8 kwietnia 2022 r. uchylono art. 15zzu ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2021 r. poz. 2095, z późn. zm.), który zakazywał wykonywania tytułów wykonawczych nakazujących opróżnienie lokalu mieszkalnego. Wobec tego ustawodawca nie stosuje już ochrony względem dłużników w zakresie wykonywania eksmisji z lokali i nieruchomości mieszkalnych. Eksmisje są już możliwe do wykonania.

Z kolei w dalszym ciągu obowiązują przepisy art. 952 (1) § 1-4 Kodeksu postępowania cywilnego. Wynika z nich, że termin licytacji lokalu mieszkalnego lub nieruchomości gruntowej zabudowanej budynkiem mieszkalnym, które służą zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych dłużnika, wyznacza się na wniosek wierzyciela. Wierzyciel jest uprawniony do złożenia takiego wniosku, jedynie w sytuacji, kiedy wysokość egzekwowanej należności głównej stanowi co najmniej równowartość jednej dwudziestej części sumy oszacowania nieruchomości. Jeżeli egzekucję z nieruchomości prowadzi kilku wierzycieli, termin licytacji takiej nieruchomości, wyznacza się również w przypadku, gdy wnioski w tym przedmiocie złożyli wierzyciele, których łączna wysokość egzekwowanych należności głównych stanowi co najmniej równowartość jednej dwudziestej części sumy oszacowania. Wyjątki od tej zasady przewiduje art.  952 (1) § 4 Kodeksu postępowania cywilnego, który stanowi, że: wymagań co do równowartość jednej dwudziestej części sumy oszacowania nieruchomości, nie stosuje się np.: jeżeli należność przysługuje Skarbowi Państwa lub wynika z wyroku wydanego w postępowaniu karnym.