Partnerzy serwisu:
Kontakt

Tytuł wykonawczy jako podstawa egzekucji sądowej

Licytacje, upadłości, restrukturyzacje
dr Tomasz Góra
Zdjęcie ilustracyjne. (Fot. Agnieszka Sadowska / Agencja Wyborcza.pl)
Tytułem wykonawczym jest tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności.

Egzekucja sądowa nie może być wszczęta i prowadzona bez tytułu wykonawczego, który stanowi dokument uprawniający wierzyciela do przymusowego wyegzekwowania obowiązku od dłużnika. Tytułem wykonawczym jest tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności.

Z kolei tytułem egzekucyjnym mogą być:

  1. orzeczenie sądu prawomocne lub podlegające natychmiastowemu wykonaniu, jak również ugoda zawarta przed sądem;
  2. orzeczenie referendarza sądowego prawomocne lub podlegające natychmiastowemu wykonaniu;
  3. inne orzeczenia, ugody i akty, które z mocy ustawy podlegają wykonaniu w drodze egzekucji sądowej;
  4. akt notarialny, w którym dłużnik poddał się egzekucji i który obejmuje obowiązek zapłaty sumy pieniężnej lub wydania rzeczy oznaczonych co do gatunku, ilościowo w akcie określonych, albo też wydania rzeczy indywidualnie oznaczonej, gdy w akcie wskazano termin wykonania obowiązku lub zdarzenie, od którego uzależnione jest wykonanie;
  5. akt notarialny, w którym dłużnik poddał się egzekucji i który obejmuje obowiązek zapłaty sumy pieniężnej do wysokości w akcie wprost określonej albo oznaczonej za pomocą klauzuli waloryzacyjnej, gdy w akcie wskazano zdarzenie, od którego uzależnione jest wykonanie obowiązku, jak również termin, do którego wierzyciel może wystąpić o nadanie temu aktowi klauzuli wykonalności;
  6. akt notarialny określony w pkt 4 lub 5, w którym niebędąca dłużnikiem osobistym osoba, której rzecz, wierzytelność lub prawo obciążone jest hipoteką lub zastawem, poddała się egzekucji z obciążonego przedmiotu w celu zaspokojenia wierzytelności pieniężnej przysługującej zabezpieczonemu wierzycielowi.

Ogłoszenia z kategorii Syndycy i Komornicy

Zobacz wszystkie ogłoszenia Syndycy i Komornicy (225)

Tytułami wykonawczymi mogą być również określone w przepisach odrębnych dokumenty urzędowe, zaopatrzone w klauzulę wykonalności. Do takich tytułów należą wyroki sądu polubownego i zawarte przed sądem polubownym ugody, wyroki państw obcych, wymagające stwierdzenia ich wykonalności przez nadanie klauzuli wykonalności oraz ugody zawarte przed mediatorem.

Klauzula wykonalności stanowi bardzo ważny element tytułu wykonawczego. Jej brak, mimo istnienia nawet prawomocnego orzeczenia sądu, uniemożliwia prowadzenie egzekucji.

Tytułowi egzekucyjnemu pochodzącemu od sądu klauzulę wykonalności nadaje sąd pierwszej instancji, w którym sprawa się toczyła lub toczy. Czynności w sprawach o nadanie klauzuli wykonalności tytułom egzekucyjnym pochodzącym od sądu może wykonywać referendarz sądowy. Klauzulę wykonalności nadaje sąd w składzie jednego sędziego, na wniosek wierzyciela. Sąd z urzędu nadaje klauzulę wykonalności tytułowi egzekucyjnemu wydanemu w postępowaniu, które zostało lub mogło być wszczęte z urzędu, a także innemu tytułowi egzekucyjnemu w części, w jakiej obejmuje grzywnę lub karę pieniężną orzeczoną w postępowaniu cywilnym lub koszty sądowe w sprawach cywilnych przysługujące Skarbowi Państwa.

W postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności wymienia się także tytuł egzekucyjny, a w razie potrzeby oznacza świadczenie podlegające egzekucji i zakres egzekucji oraz wskazuje czy orzeczenie podlega wykonaniu jako prawomocne, czy jako natychmiast wykonalne. Postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności tzw. sądowym tytułom egzekucyjnym jest wydawane bez spisywania odrębnej sentencji, przez umieszczenie na tytule egzekucyjnym klauzuli wykonalności i opatrzenie jej podpisem sędziego albo referendarza sądowego, który wydaje postanowienie. Na oryginale orzeczenia umieszcza się wzmiankę o nadaniu klauzuli wykonalności.

Ustala się następujące brzmienie klauzuli wykonalności: "W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej, dnia ..... 20..... r. Sąd ..... w ..... / Referendarz sądowy w Sądzie ..... w ..... stwierdza, że niniejszy tytuł uprawnia do egzekucji w całości / w zakresie ..... oraz poleca wszystkim organom, urzędom oraz osobom, których to może dotyczyć, aby postanowienia tytułu niniejszego wykonały, a gdy o to prawnie będą wezwane, udzieliły pomocy.".

Jeżeli klauzulę wykonalności umieszcza się na wyroku, opuszcza się wyrazy: "W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej". Jeżeli klauzulę wykonalności umieszcza się na orzeczeniu, w treści klauzuli zaznacza się, czy orzeczenie podlega wykonaniu jako prawomocne, czy jako natychmiast wykonalne. Jeżeli orzeczenie podlega wykonaniu jako prawomocne, w treści klauzuli wykonalności wskazuje się datę, z jaką orzeczenie się uprawomocniło.

W treści klauzuli wykonalności ponadto wskazuje się:

  1. numer PESEL lub NIP wierzyciela i dłużnika będących osobami fizycznymi, jeżeli są oni obowiązani do jego posiadania lub posiadają go, nie mając takiego obowiązku, lub
  2. numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku jego braku - numer w innym właściwym rejestrze, ewidencji lub NIP wierzyciela i dłużnika niebędących osobami fizycznymi, którzy nie mają obowiązku wpisu we właściwym rejestrze lub ewidencji, jeżeli są oni obowiązani do jego posiadania.

Sąd odmawia nadania klauzuli wykonalności, jeżeli:

  1. w świetle okoliczności sprawy jest oczywiste, że wniosek jest sprzeczny z prawem albo zmierza do obejścia prawa;
  2. z okoliczności sprawy i treści tytułu egzekucyjnego wynika, że objęte tytułem wykonawczym roszczenie uległo przedawnieniu, chyba że wierzyciel przedstawi dokument, z którego wynika, że doszło do przerwania biegu terminu przedawnienia.

Brak tytułu wykonawczego stanowi bezwzględną przeszkodę w podejmowaniu czynności egzekucyjnych. Wierzyciel ma obowiązek złożyć do organu egzekucyjnego wraz z wnioskiem o wszczęcie postępowania egzekucyjnego oryginał tytułu wykonawczego.