Partnerzy serwisu:
Kontakt

Administracyjny tytuł wykonawczy z klauzulą wykonalności - nowa interpretacja Sądu Najwyższego

Licytacje, upadłości, restrukturyzacje
dr Tomasz Góra
(Fot. Shutterstock)
Sąd Najwyższy w uchwale z 25 października 2023 r. (sygn. III CZP 2/23) rozstrzygnął istotne zagadnienie dotyczące administracyjnych tytułów wykonawczych zabezpieczonych hipoteką przymusową. Kluczowym problemem było określenie, czy takie tytuły mogą uzyskać sądową klauzulę wykonalności w celu zaspokojenia zobowiązań podatkowych z nieruchomości obciążonych hipoteką w planie podziału sum uzyskanych z egzekucji sądowej.

Czy administracyjne tytuły wykonawcze mogą uzyskać klauzulę wykonalności? Wyrok Sądu Najwyższego

Sprawa dotyczyła wniosku Skarbu Państwa, reprezentowanego przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w Grodzisku Wielkopolskim, o nadanie klauzuli wykonalności administracyjnemu tytułowi wykonawczemu obejmującemu zaległości podatkowe zabezpieczone hipoteką przymusową. W toku postępowania egzekucyjnego nieruchomość obciążona hipoteką została sprzedana, a uzyskane środki uwzględniono w planie podziału sumy egzekucyjnej. 

Ogłoszenia z kategorii Syndycy i Komornicy

Zobacz wszystkie ogłoszenia Syndycy i Komornicy (241)

Sąd Rejonowy rozpatrujący sprawę skierował pytanie prawne do Sądu Najwyższego, pytając, czy administracyjny tytuł wykonawczy, zabezpieczony hipoteką przymusową, może stanowić podstawę do zaspokojenia w drodze egzekucji sądowej. 

Egzekucja sądowa i hipoteka przymusowa – przełomowe stanowisko Sądu Najwyższego

Sąd Najwyższy stwierdził, że administracyjny tytuł wykonawczy obejmujący zobowiązanie podatkowe zabezpieczone hipoteką przymusową może być zaopatrzony w klauzulę wykonalności, gdy jest to niezbędne do zaspokojenia wierzyciela z kwoty przypadającej mu w planie podziału sumy uzyskanej z egzekucji nieruchomości. 

Podstawą prawną decyzji jest art. 777 § 1 pkt 3 k.p.c., który umożliwia uznanie za tytuł egzekucyjny aktów administracyjnych podlegających wykonaniu na podstawie przepisów ustawowych. Sąd Najwyższy podkreślił, że brak bezpośredniego zakazu ustawowego dotyczącego takich tytułów pozwala traktować je jako podstawę do egzekucji sądowej. 

Sąd zauważył, że administracyjny tytuł wykonawczy był podstawą wpisu hipoteki przymusowej i uwzględnienia zobowiązań podatkowych w planie podziału. Przyjęcie przeciwnego stanowiska mogłoby uniemożliwiać realizację praw wierzyciela, co byłoby sprzeczne z celem ochrony interesów Skarbu Państwa. 

Znaczenie orzeczenia dotyczącego administracyjnego tytułu wykonawczego z klauzulą wykonalności

Orzeczenie to jest szczególnie istotne dla praktyki egzekucyjnej z kilku powodów: 

  1. Ułatwia egzekucję zobowiązań podatkowych z nieruchomości obciążonych hipoteką przymusową, zapewniając skuteczność działań wierzycieli publicznoprawnych. 
  2. Wyjaśnia wątpliwości interpretacyjne dotyczące stosowania art. 777 k.p.c. wobec administracyjnych tytułów wykonawczych. 
  3. Zapewnia wierzycielom publicznoprawnym efektywne narzędzie do realizacji roszczeń w sytuacjach, gdy tradycyjne sposoby egzekucji sądowej i administracyjnej nie mogą być zastosowane jednocześnie. 

Uchwała III CZP 2/23 wzmacnia możliwości egzekucyjne wierzycieli publicznoprawnych, wyraźnie wskazując na dopuszczalność nadawania klauzuli wykonalności administracyjnym tytułom wykonawczym w szczególnych sytuacjach. Tym samym umożliwia bardziej efektywne wykorzystanie środków prawnych zabezpieczających interesy Skarbu Państwa.