Rząd za tworzeniem Planów Zrównoważonej Mobilności Miejskiej

SUMP zawiera diagnozę problemów, wskazuje potrzeby, wyznacza priorytety i cele oraz zawiera harmonogram planowanych działań we wspomnianej sferze. Bardzo istotne przy tworzeniu Planów Zrównoważonej Mobilności Miejskiej jest zaangażowanie lokalnych społeczności – prowadzenie badań ankietowych, konsultacji społecznych.

Jak dotąd tworzenie SUMP-ów przez samorządy nie było obligatoryjne, choć dokumenty te mogą być pomocne np. przy pozyskiwaniu środków unijnych na realizację przedsięwzięć transportowych. Jednak na przygotowanie Planów Zrównoważonej Mobilności (samodzielne lub poprzez zlecenie tego zadania wyspecjalizowanym firmom doradczym) zdecydowało się już wiele miast różnej wielkości (m.in. Wrocław, Poznań, Tarnów, Bytom). W przyjętym niedawno KPO polski rząd zobowiązał się do popularyzacji Planów Zrównoważonej Mobilności Miejskiej, jako jednego z narzędzi przyczyniających się do kompleksowego podejścia do tematyki transportu publicznego, motoryzacji indywidualnej i innych sposobów przemieszczania się. Ma to istotne znaczenie, ponieważ to właśnie na terenach miejskich powstaje aż 23 proc. emisji gazów cieplarnianych, pochodzących z transportu, a jej ograniczanie jest wskazywane przez Komisję Europejską, jako jeden z głównych celów europejskich gospodarek na najbliższe lata.

Plan Zrównoważonej Mobilności Miejskiej to wsparcie dla samorządów

Tworzenie SUMP-a to proces często długotrwały, wymagający stosunkowo dużych nakładów finansowych oraz zaangażowania znacznych zasobów organizacyjnych. Do niedawna możliwe było pozyskanie środków unijnych na realizację takich przedsięwzięć – nabór konkursowy ogłaszało Centrum Unijnych Projektów Transportowych (CUPT). Przyjmując założenia KPO, polski rząd zadeklarował wprowadzenie szerokiego wsparcia dla samorządów pragnących przygotować własne Plany Zrównoważonej Mobilności Miejskiej.

W Ministerstwie Infrastruktury, które ma pełnić rolę koordynacyjną tworzenia SUMP-ów, w marcu 2022 r. powołany został pełnomocnik ministra ds. tego typu dokumentów. Znacznie wzmocniona ma być także pozycja ministerialnej Rady Eksperckiej ds. Planów Zrównoważonej Mobilności Miejskiej powołanej przez resort w 2019 roku. Stanie się ona Komitetem Sterującym. W ramach CUPT-u ma natomiast powstać Centrum Kompetencji ds. SUMP, w którym świadczone będzie wsparcie doradcze i finansowe na rzecz jednostek samorządu terytorialnego tworzących swoje Plany Zrównoważonej Mobilności Miejskiej.

Jak dotąd, od 2019 r. trwa pilotażowy projekt bezpłatnej pomocy samorządom w tworzeniu SUMP-ów (np. przy opracowywaniu dokumentacji przetargowej czy ocenie gotowych opracowań), w ramach którego współpracuje Ministerstwo Infrastruktury, Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej, CUPT oraz unijna inicjatywa Jaspers. Prowadzony on jest w ramach przygotowania do kolejnej perspektywy finansowej.

Polski rząd zobowiązał się do zrealizowania powyższych założeń do końca I kwartału 2023 roku. Zgodnie z zapisami KPO, do końca marca 2026 r. liczba miast lub obszarów funkcjonalnych z przygotowanymi nowymi SUMP-ami ma wynieść co najmniej 30.

Chociaż z Krajowego Planu Odbudowy nie będzie można bezpośrednio pozyskać funduszy na tworzenie tych dokumentów, to jednak kilka miesięcy temu Polska zwróciła się do unijnej Dyrekcji Generalnej ds. Wspierania Reform Strukturalnych (DG REFORM) o środki na tzw. pomoc techniczną dla działań administracyjnych związanych z wdrażaniem narzędzi dotyczących zrównoważonej mobilności. Z tych funduszy finansowana będzie m.in. praca ekspertów doradzających ministerialnemu Komitetowi Sterującemu ws. SUMP-ów. W ramach ich działań powstanie maksymalnie 15 Planów Zrównoważonej Mobilności w ośrodkach miejskich wskazanych przez Ministerstwo Infrastruktury, a także zorganizowane zostaną 3 ogólnopolskie konferencje i 10 seminariów, podczas których będzie można wymienić się doświadczeniami oraz informacjami o dobrych praktykach dotyczących tworzenia SUMP-ów.