Partnerzy serwisu:
Prawo zamówień publicznych nie reguluje kwestii możliwości dokonania zmian w umowie o zamówienie publiczne zawartej po przeprowadzeniu postępowania w trybie z wolnej ręki.

Pytanie

Udzieliliśmy zamówienia na remont przedszkola w trybie z wolnej ręki. Mieliśmy decyzję inspektora nadzoru budowlanego o tym, że musimy wykonać remont natychmiast albo placówka zostanie zamknięta ze względu na zagrożenie życia i zdrowia dzieci. Jednakże w chwili gdy wykonawca przystąpił do realizacji zamówienia okazało się, że nie ma gdzie przenieść dzieci, a rodzice nie zgodzili się na zamknięcie placówki. Przeprowadzono zatem tylko najpilniejsze prace, a resztę wykonawca dokończył w późniejszym terminie. Termin podany w umowie, zgodny z wytycznymi nadzoru to 30.06.2011 r., natomiast roboty zakończyły się w dniu 30.08.2011 r. Jak w takiej sytuacji powinniśmy byli postąpić i jak mamy się bronić przed ewentualnymi zarzutami? Wykonawcy oczywiście nie naliczyliśmy żadnych kar, nigdzie też nie było wzmianki o możliwości aneksowania umowy w kwestii terminu zakończenia prac.

Odpowiedź

Zmiana terminu wykonania zamówienia polegająca na jego wydłużeniu będzie dopuszczalna, jeżeli wykażesz, że:

1. konieczność jej dokonania zachodzi ze względu na wyjątkową sytuację nie wynikającą z przyczyn leżących po Twojej stronie, której nie mogłeś przewidzieć,

2. niezbędne było natychmiastowe wykonanie prac,

3. nie można było zachować terminów określonych dla innych trybów udzielenia zamówienia.

Ocena, czy spełniona została pierwsza ze wskazanych okoliczności może budzić najwięcej problemów.

Wyjaśnienie

Przepisy ustawy Pzp nie regulują kwestii możliwości dokonania zmian w umowie o zamówienie publiczne zawartej po przeprowadzeniu postępowania w trybie z wolnej ręki. Co prawda w art. 144 ust. 1 ustawy Pzp ustawodawca zakazuje dokonywania istotnych zmian postanowień zawartej umowy w stosunku do treści oferty, na podstawie której dokonano wyboru wykonawcy, chyba że zamawiający przewidział możliwość dokonania takiej zmiany w ogłoszeniu o zamówieniu lub w siwz oraz określił warunki takiej zmiany, jednak nie ma on zastosowania do postępowań przeprowadzanych w trybie zamówienia z wolnej ręki.

W trybie tym wykonawca nie składa bowiem oferty, zastępują ją warunki realizacji zamówienia przedstawione przez wykonawcę podczas negocjacji. Natomiast zamawiający nie ogłasza o zamówieniu i nie sporządza siwz.

Sprawdź, czy możesz zmienić umowę, gdy przeprowadziłeś procedurę w trybie z wolnej ręki?

Taki stan prawny nie przesądza o niedopuszczalności dokonania zmian w umowie zawartej po przeprowadzeniu trybu zamówienia z wolnej ręki. Zastosowanie będzie miał bowiem art. 139 ust. 1 ustawy Pzp, zgodnie z którym do umów w sprawach zamówienia publicznego stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z zasadą swobody umów wyrażoną w art. 3531 Kodeksu cywilnego strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Oznacza to możliwość wprowadzania zmian w treści danego zobowiązania umownego, zgodnych z wolą obu stron.

Uważaj na art. 67 ust. 1 ustawy Ppz!

Z opinii Urzędu Zamówień Publicznych pt. "Dopuszczalność zmiany umowy zawartej po przeprowadzeniu postępowania w trybie zamówienia z wolnej ręki", wynika, że: "W odniesieniu do umów zawartych w następstwie postępowania prowadzonego trybie z wolnej ręki, możliwość ich zmiany każdorazowo należy oceniać z uwzględnieniem przepisu art. 67 ust. 1 ustawy Pzp. Powyższe ograniczenie wynika z faktu, iż przedmiotowe umowy zawarte zostały w reżimie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, przewidującego szczególne zasady, na jakich powinien opierać się proces ich zawierania. Należy podkreślić, iż na gruncie ustawy Pzp zmiana umów dopuszczalna jest tylko w wyjątkowych okolicznościach, wobec powyższego należy stwierdzić, iż również umowy zawarte z wolnej ręki nie mogą być swobodnie zmieniane. Zatem zasadne jest stwierdzenie, iż w przypadku zmian przedmiotowych w umowie o wykonanie zamówienia publicznego, strony są zobowiązane do oceny czy w stosunku do zawieranych aneksów do umów w dalszym ciągu zachodzą przesłanki uzasadniające zawarcie umowy w trybie z wolnej ręki".

Podstawa prawna: art. 67 ust. 1, art. 139 ust. 1, art. 144 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. nr 113, poz. 759 ze zm.).

* Autorka jest radcą prawnym specjalizującym się w zamówieniach publicznych.

www.portalzp.pl