Równoważność w opisie przedmiotu zamówienia

Zgodnie z obowiązującym stanem prawnym ustawa Prawo zamówień publicznych wprowadza, jako zasadę obowiązek opisywania przedmiotu zamówienia w sposób jednoznaczny i wyczerpujący zaś, jako wyjątek możliwość opisania przedmiotu zamówienia poprzez wskazanie znaków towarowych, patentów lub pochodzenia, źródła lub szczególnego procesu, który charakteryzuje produkty lub usługi dostarczane przez konkretnego wykonawcę, przy spełnieniu następujących przesłanek:

1. zamawiający nie może opisać przedmiotu zamówienia w sposób precyzyjny i zrozumiały;
2. zamawiający dopuszcza możliwość oferowania rozwiązań równoważnych;
3. zamawiający wskazał w opisie przedmiotu zamówienia kryteria, jakie będą stosowane w celu oceny równoważności.

W powyższym zakresie niejednokrotnie wypowiedziała się Krajowa Izba Odwoławcza – przykładowo w wyroku z dnia 11 lipca 2018 r. (sygn. akt KIO 1292/18) KIO wskazała, że „Przedmiot zamówienia winien być opisany w sposób neutralny i nieutrudniający uczciwej konkurencji. Oznacza to konieczność eliminacji z opisu przedmiotu zamówienia wszelkich sformułowań, które mogłyby wskazywać konkretny produkt lub konkretnego wykonawcę bądź które eliminowałyby potencjalnych wykonawców, uniemożliwiając im złożenie ofert lub powodowałyby sytuację, w której jeden z zainteresowanych wykonawców byłby bardziej uprzywilejowany od pozostałych". Warto wskazać, że przejawem naruszenia uczciwej konkurencji jest nie tylko opisanie przedmiotu zamówienia z użyciem oznaczeń wskazujących na konkretnego producenta lub konkretny produkt albo z użyciem parametrów wskazujących na konkretnego dostawcę, wyrób, ale także określenie na tyle rygorystycznych wymagań, co do parametrów technicznych, które uniemożliwiają ubieganie się niektórych wykonawców o udzielenie zamówienia, ograniczając w ten sposób krąg podmiotów zdolnych do wykonania zamówienia.

W nowym stanie prawnym – ustalonym ustawą z dnia 11 września 2019 r. (Dz.U. z 2019 r. poz. 2019 ze zm.) ustawodawca pozwala w drodze wyjątku (art. 99 ust. 5) na użycie w opisie przedmiotu zamówienia oznaczeń konkretnych produktów, jednak nie jest to równoznaczne z ograniczaniem przedmiotu zamówienia tylko do tego produktu. Wykorzystane w opisie przedmiotu zamówienia nazwy produktów powinny stanowić jedynie pewien wzorzec, do którego należy się odnieść w ofercie.

Dodatkowo należy także zauważyć, że pojęcie równoważności, wskazane w art. 95 ust. 5 ustawy Pzp, dotyczy równoważności jakościowej i funkcjonalnej oferowanych produktów, nie zaś równoważności wszystkich elementów oferty. Tym samym równoważność nie oznacza po stronie zamawiającego konieczności rezygnowania z potrzebnych mu konkretnych rodzajów produktów, z drugiej jednak strony stanowi ochronę przed nieuzasadnionym ograniczaniem przedmiotu zamówienia.

Zamawiający, dopuszczając równoważność produktów, winien sprecyzować zakres kryteriów stosowanych do oceny równoważności.

Kryteria winny być podane w sposób przejrzysty i jasny, tak aby z jednej strony zamawiający mógł w sposób jednoznaczny przesądzić kwestię równoważności zaoferowanych produktów, z drugiej zaś strony, aby wykonawcy przystępujący do udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego mieli jasność, co do oczekiwań zamawiającego w zakresie właściwości istotnych cech charakteryzujących przedmiot zamówienia.

Autor Marek Okniński

[1] art. 99 ust. 5 i ust. 6 nowego Prawa zamówień publicznych